"ข้าวรพุทธเจ้า"
หมายถึง ข้าพเจ้าทั้งหลาย ซึ่งเป็นข้าของพระองค์ผู้ประดุจดังพระพุทธเจ้า โดยพระพุทธเจ้าในที่นี้ก็คือ เป็นผู้ตรัสรู้และโปรดมวลมนุษย์ให้บรรลุธรรม ให้พ้นจากกิเลส เพราะในมโนทัศน์ของไทยโบราณถือว่ากษัตริย์คือพระโพธิสัตว์
"เอามโนและศิระกราน... "
หมายถึง ขอเอาดวงใจและศีรษะก้มน้อมกราบ
"นบพระภูมิบาล บุญดิเรก... "
หมายถึง ขอนบไหว้พระผู้ปกครองแผ่นดิน ผู้มีบุญญาธิการอันใหญ่หลวง
"เอกบรมจักริน... "
หมายถึง ทรงเป็นวงศ์แห่งพระจักรีอันประเสริฐ
"พระสยามินทร์... "
หมายถึง เป็นผู้เป็นใหญ่แห่งสยาม
"พระยศยิ่งยง... "
หมายถึง เกียตริยศของพระองค์นั้นยิ่งใหญ่และยืนนาน
"เย็นศิระเพราะพระบริบาล... "
หมายถึง พวกเราจึงร่มเย็นด้วยการปกครองของพระองค์
"ผลพระคุณ ธ รักษา ปวงประชาเป็นสุขศานต์... "
หมายถึง พระคุณของพระองค์มีผลรักษาปวงประชาให้เป็นสุข
"ขอบันดาล ธ ประสงค์ใด... "
หมายถึง ขอพระคุณนั้น บันดาลให้สิ่งที่พระองค์ประสงค์สำเร็จตามความปรารถนา
"จงสฤษฎ์ดัง หวังวรหฤทัย... "
หมายถึง ขอให้ได้ดังใจหวัง
"ดุจถวายชัย ชโย"
หมายถึง ดังที่ได้น้อมเกล้าฯ ถวายพระพรชัย
สำหรับความหมายรวมก็คือ ข้าพระพุทธเจ้าทั้งหลายขอกราบไว้พระองค์ผู้มีบุญญาธิการ ซึ่งพระองค์ที่ปกครองปวงชนให้เป็นสุข ด้วยใบบุญของพระองค์ประชาชนจึงสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณ จึงขอบันดาลให้พระองค์สมประสงค์ในทุกสิ่ง เป็นการถวายพระพรชัยแด่พระองค์
ถอดความโดย:
รศ.ดร.ดวงมน จิตรจำนงค์ อาจารย์ภาควิชาภาษาไทยคณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ ม.สงขลานครินทร์วิทยาเขตปัตตานี เมธีอาวุโส สกว.สาขาวรรณคดี ปี 2547
ขอบคุณที่มาและภาพ : New Delight , chaoprayanews.com