เวลาลูกเจ็บป่วย
อาการอันดับหนึ่งเลยที่ทำให้พ่อแม่กังวลคือ
.
"ทำไมไข้ยังไม่ลง"
.
เป็นคำถามที่ฮิตที่สุด หมอต้องตอบคำถามนี้ทุกวันที่ไปดูแลคนไข้
ไม่แปลกเลยค่ะ เพราะเวลามีไข้
เจ้าเด็กตัวน้อยๆของคุณแม่ที่เคยร่าเริง
ก็จนหงอยเหงาลงกว่าปกติ
ทำให้แม่ใจไม่ดีใช่มั้ยล่ะคะ
.
ดังนั้น หมอขออธิบายเพื่อให้เห็นภาพง่ายๆว่า
การมีไข้ของร่างกายเกิดขึ้นได้อย่างไร
.
ไข้ ประมาณ 80% เกิดจากการติดเชื้อโรค (ไวรัส หรือแบคทีเรีย)
เวลาร่างกาย ได้รับเชื้อโรค
เราจะมีทหารคอยปกป้องร่างกายจากเชื้อโรคเหล่านั้น
เรียกว่า เม็ดเลือดขาว
ถ้าเชื้อโรคเข้ามาไม่มาก
เม็ดเลือขาว ที่คอยตระเวณตามจุดตรวจต่างๆ
จับกินไปหมด ร่างกายก็ไม่มีไข้
นี่เป็นเหตุผลว่า แม้เราจะได้รับเชื้อโรคจากสิ่งแวดล้อมตลอดเวลา
แต่เหล่าเชื้อโรคเหล่านั้น
มีโอกาสน้อยมากที่จะทำอันตรายร่างกายของเราได้
เพราะเรามีทหาร และกลไกที่ซับซ้อนมากมาย
คอยป้องกันไม่ได้เชื้อโรครุกราน
.
แต่ถ้าเชื้อไวรัส แบคทีเรียที่เข้ามา
เป็นเชื้อที่เก่งมาก หรือ ได้รับเชื้อ ในปริมาณที่มาก
เกินความสามารถของเม็ดเลือดขาวที่ลาดตระเวณตามจุดต่างๆ
ก็จะมีการส่งสัญญาณให้ส่งกองกำลังเม็ดเลือดขาว
ที่เหมาะสมกับเชื้อโรคนั้นๆ เข้ามาสู้รบในพื้นที่
ก็จะเกิดสงคราม
.
เม็ดเลือดขาวจะหลั่งสาร เพื่อใช้สื่อสารกับเพื่อนๆ
เรียกเม็ดเลือขาวที่เก่งกว่ามาช่วย
การสื่อสารกันของเซลล์เม็ดเลือด
เค้าคุยกันผ่านสารที่เรียกว่า cytokine
ซึ่ง cytokine จะส่งสัญญาณไปที่สมอง
สมองก็จะรับรู้ว่าตอนนี้เกิดการต่อสู้กันของภูมิคุ้มกัน กับเชื้อโรค
มีการ set อุณหภูมิที่สูงขึ้น
อุณหภูมิที่สูงขึ้นนั้น จะทำให้เซลล์ภูมิคุ้มกัน ทำงานได้ดีมากขึ้น
.
เกิดสงคราม ก็เกิดความเสียหาย
เม็ดเลือดขาวก็ตาย เชื้อโรคก็ตาย บริเวณของร่างกายที่เกิดการติดเชื้อ
ก็บาดเจ็บ การที่เม็ดเลือดขาวตาย
ก็จะมี cytokine ที่ทำให้เกิดไข้หลั่งอีกระลอก
จนกว่าการสู้รบ จะสงบ เข้าสู่การเก็บกวาดพื้นที่
ไข้ถึงจะค่อยลดลง (ดู VDO ประกอบ)
.
สำหรับร่างกายแล้ว การที่มีอุณหภูมิสูงขึ้น
เหมือนเป็นสัญญาณของสมอง
ที่บ่งบอกว่าตอนนี้ร่างกายอยู่ในภาวะ"ไม่ปกติ"
.
ดังนั้น
"ไข้" คือหลักฐานแสดงว่า ร่างกายกำลังต่อสู้กับเชื้อโรคนะคะ
.
ลองจินตนาการดู ถ้าลูกติดเชื้อโรค แต่ลูกไม่มีไข้
คุณแม่จะไม่สามารถรู้ได้เลยว่าลูกติดเชื้อ
กว่าจะรู้อีกที ร่างกายก็แย่แล้ว
และก็จะไม่ได้พามาพบแพทย์ หรือให้การรักษาอย่างทันท่วงที
.
#แล้วถ้าอย่างนั้นเราควรกินยาลดไข้หรือไม่?
.
การที่ตัวเรารับรู้ว่าตัวเองมีไข้
แสดงว่าการสู้รบของเชื้อโรค กับเม็ดเลือดขาว
(เหตุการณ์ระดับเซลล์) ดำเนินไปสักระยะแล้วค่ะ
การที่เรากินยาลดไข้ เช็ดตัว ไม่ได้ส่งผลถึงการทำงานของเซลล์
แต่อย่างใด
เวลาเด็กมีไข้ เค้าจะไม่สบายตัว
เราก็ช่วยลดอุณหภูมิให้ลูก จะได้รู้สึกสบายตัวขึ้น
ที่สำคัญอย่าลืมให้ลูกดื่มน้ำให้เพียงพอนะคะ
#แล้ว "ไข้" ยังไง ถึงจะต้องพาลูกไปพบแพทย์
ถึงจะรู้ว่าไข้ไม่ใช่เรื่องร้ายแรง
แต่พอเห็นลูกซม ก็คงมีช่วงสับสนว่า ควรไปหาหมอ
หรือควรดูอาการก่อนดี
ข้อแนะนำก็คือ
ถ้าเป็นเด็กอายุ *มากกว่า 3 เดือน*
มีไข้ แต่ยังกินนมได้ปริมาณปกติ นอนหลับได้ดี
แม้จะเล่นน้อยลงบ้าง แต่ก็ยังเล่น
แบบนี้ให้ดูอาการ เช็ดตัวลดไข้ และกินยาลดไข้ที่บ้านก่อนได้ค่ะ