เกร็ดความรู้ ผ้ายกทองที่ เจ้าคุณพระสินีนาฏ พิลาสกัลยาณี สวมใส่จัดเป็นผ้าประเภทผ้าสังเวียน

 ส่วนที่ต้องเก็บลายคือชุดกรวยเชิงที่ประกอบด้วยแม่ลายลูกขนาบชายกรวย รวมสี่ชั้น ช่อแทงท้อง. และส่วนท้องผ้า ส่วนสังเวียนแยกตะกออีกชุดหนึ่งต่างหาก. ลายทั้งหมดนี้ใช้ไม้ตะกอมากถึง 1416ไม้

 ซึ่งมีจำนวนมากที่สุดในตอนนั้นที่เราทำ. หากทอรวดเดียวไม่มีซำ้ไม้ พุ่งไหมทองไม้ละสองครั้งสลับไหมเส้นพุ่งปกติขนาดเล็กสุด จะได้ความยาวผ้าประมาณ70 ซม

 ต่อไปคือวนไม้ตะกอของลายท้องผ้ามาทอซ้ำ(repeat) สุดท้องผ้าถึงเรียกไม้ตะกอชุดกรวยเชิงมาทอกลับอีกครั้ง. จนได้ความยาวผ้าเต็มผืนประมาณ320-350ซม พอนุ่งทั้งนุ่งจีบและนุ่งโจงเพราะฉะนั้นทั้งผืนใช้ไม้ตะกอลายทั้งหมด1416ไม้ จึงมีคนตั้งฉายาให้ว่า. "ผ้าไหมยกทองจันทร์โสมา หนึ่งพันสี่ร้อยสิบหกตะกอ" แต่สมมุติว่าเราต้องการทอผ้ายกยาวขนาดคนนุ่งได้ คือยาวขนาดผืนนี้ 350ซม ตั้งแต่ต้นจนจบไม่ซ้ำลายไม่ซ้ำไม้ตะกอเลยจนตลอดผืน เราอาจต้องเก็บลาย ประมาณ5000-6000ไม้เลยทีเดียว แต่เดี๋ยวนี้ได้ยินว่ามีผ้ายกที่เก็บลายเป็นหมื่นๆตะกอ

แสดงว่าผ้าผืนนั้นต้องมีความยาวถึงห้าหกเมตรเลยทีเดียว. และมีลายที่ไม่ซ้ำ(repeat)กันเลยตลอดทั้งผืน 

ในรูปคือผ้าไหมยกทองลายครุฑยุดนาค ย้อมสีธรรมชาติ ขนาด 100x330ซม. ส่วนที่เป็นสีสว่างคือลายส่วนที่ต้องเก็บลาย จำนวน1416ไม้เมื่อทอแล้วจะได้ผ้ายาวประมาณ70ซม ส่วนที่เป็นสีมืดคือส่วนที่เรียกไม้ตะกอมาทอซ้ำ(Repeat)ลาย ให้ได้ผ้าที่มีความยาวตามต้องการ"